สมุนไพร บัวสาย
สมุนไพร บัวสาย ชื่อสามัญ Lotus stem, Water lily, Red indian water lily
สมุนไพร บัวสาย ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea lotus L. var. pubescen Hook.f. & Thomson, Nymphaes Willd., Nymphaea pubescens Willd. จัดอยู่ในวงศ์ NYMPHAEACEAE เช่นเดียวกับบัวหลวง และบัวเผื่อน
สมุนไพรบัวสาย มีชื่อท้องถิ่นอื่นๆ ว่า บัวสายกิน บัวกินสาย สายบัว บัวขม บัวขี้แพะ บัวแดง บัวสายสีชมพู บัวจงกลนี จงกลนี สัตตบรรณ สัตตบุษย์ ปริก ป้าน ป้านแดง รัตอุบล เศวตอุบล และยังมีชื่อเรียกต่างกันไปตามสีของดอกโดยดอกสีชมพูจะเรียก ลินจง หากเป็นดอกสีขาวจะเรียก กมุท กุมุท โกมุท เศวตอุบล และถ้าดอกเป็นสีม่วงแดงจะเรียกว่า สัตตบรรณ รัตนอุบล
ลักษณะของบัวสาย
ต้นบัวสาย บัวสายนั้นมีถิ่นกำเนิดในเขตที่ราบลุ่มของทวีปเอเชีย ซึ่งรวมไปถึงประเทศไทยด้วย จึงเป็นพืชบ้านดั้งเดิมที่คนไทยรู้จักคุ้นเคยมาเนิ่นนานแล้ว จัดเป็นพืชน้ำอายุหลายปี เป็นสายพันธุ์ดั้งเดิมของไทย มีเหง้าอยู่ใต้ดินรากฝักอยู่ในโคลนเลน ก้านอยู่ใต้น้ำ ส่วนก้านดอกอ่อนมีเปลือกลอกออกได้เป็นสายใย ผิวเกลี้ยงและไม่มีหนาม เจริญเติบโตได้ในดินเหนียวที่มีอินทรีย์วัตถุสูง แลเจริญเติบโตได้ดีในระดับน้ำลึกประมาณ 0.3-1 เมตร ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เหง้าและเมล็ด
ใบบัวสาย ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ แผ่นใบมีลักษณะกลม มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 25-30 เซนติเมตร ขอบใบหยักและแหลม ฐานหยักเว้าลึก หูใบเปิด ผิวใบอ่อนวางอยู่บนผิวน้ำ แผ่นใบด้านบนเรียบเป็นมันมีสีเขียวเหลือบน้ำตาลอ่อนหรือสีแดงเลือดหมู ผิวใบด้านล่างของใบอ่อนเป็นสีม่วง ใบเมื่อแก่จะเป็นสีเขียว ผิวใบด้านล่างของใบแก่เป็นสีสีน้ำตาลมีขนนุ่มๆ เส้นใบใหญ่นูน ส่วนก้านใบมีสีน้ำตาลอมเขียวอ่อน มีลักษณะค่อนข้างเปราะ ข้างในก้านใบเป็นรูอากาศ
ดอกบัวสาย มีอยู่ด้วยหลายสีแตกต่างกันไปตามแต่ละชนิด เช่น ชนิดดอกสีชมพู ดอกขาว ดอกแดง ดอกม่วงแดง ดอกเหลือง ดอกเขียว ดอกคราม ดอกน้ำเงิน ฯลฯ ดอกมีกลีบเลี้ยง 4 กลีบ เป็นสีเขียวเหลือน้ำตาลแดง ส่วนดอกมีลักษณะเป็นรูปครึ่งวงกลมถึงค่อนข้างกลม ดอกมีกลีบดอกจำนวนมากเรียงซ้อนกันอยู่หลายชั้น (19 กลีบ) ลักษณะของกลีบดอกเป็นรูปหอกหลับ เมื่อดอกบานเต็มที่จะมีความกวางประมาณ 15-20 เซนติเมตร ดอกมีเกสรเพศผู้สีเหลืองเป็นสีตามกลีบดอกมีจำนวนมาก (60 อัน) มีลักษณะเป็นแผ่นแบนและแต่ละเกสรมีความยาวประมาณ 2 เซนติเมตร ส่วนมีอับเรณูเป็นร่องขนานตามยาว รังไข่มีขนาดใหญ่ติดกับชั้นของกลีบดอก ส่วนเกสรตัวเมียจะติดกับรังไข่ด้านบนตามแนวรัศมี และก้านดอกมีสีน้ำตาลอวลกลมส่งดอกลอยขึ้นสู่ผิวน้ำ (สายบัว) โดยดอกบัวสายจะบานในช่วงเวลาใกล้ค่ำถึงตอนสายของวันรุ่งขึ้นและจะหุบในเวลากลางวัน
สรรพคุณของบัวสาย
- ช่วยบำรุงร่างกาย (หัว)
- ช่วยบำรุงกำลัง (ดอก,เมล็ด)
- ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย (หัว,เมล็ด)
- ช่วยบำรุงหัวใจ ทำให้สดชื่น (ดอก,หัว)
- ในประเทศฟิลิปปินส์มีการใช้รักษาโกโนเลีย แต่ไม่ได้ระบุส่วนที่ใช้ไว้ ด้วยการนำมาถูที่หน้า จะช่วยทำให้ง่วงนอน (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)
- ช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง (สายบัว)
- บัวสาย สรรพคุณของดอกช่วยแก้ไข้ตัวร้อน (ดอก)
- ช่วยแก้อาการร้อนใน (ดอก)
- ก้านบัวสายมีรสจืดและเย็น มีสรรพคุณช่วยบรรเทาความร้อนในร่างกาย (ก้านบัว)
- สายบัวมีเบต้าแคโรทีน ซึ่งช่วยป้องกันและต้านโรคมะเร็งในลำไส้ (สายบัว)
- ช่วยบำรุงครรภ์ของสตรี (ดอก,หัว,เมล็ด)
ขอขอบคุณ ที่มา : หนังสือสมุนไพรพื้นบ้าน และ วิกิพีเดีย ภาพประกอบอินเตอร์เน็ต
