สมุนไพร ม้ากระทืบโรง
สมุนไพรม้ากระทืบโรง (บางครั้งมักสะกดผิดเป็น "ม้ากระทืบโลง") ต้นม้ากระทืบโรง
สมุนไพร ม้ากระทืบโรง ชื่อวิทยาศาสตร์ Ficus foveolata Wall จัดอยู่ในวงศ์ MORACEAE หรือในสกุลโพ มีชื่อท้องถิ่นอื่นๆ อีกเช่น ม้าคอกแตก คอกม้าแตก มันฤาษี กาโร (ระนอง), พญานอนหลับ (นครสวรรค์), มาดพรายโรง (โคราช), เดื่อเครือ (เชียงใหม่), บ่าบ่วย (คนเมือง), ม้าทะลายโรง (ภาคอีสาน) เป็นต้น
ม้ากระทืบโรง คือ สมุนไพรชนิดหนึ่งที่เป็นไม้เถาเลื้อย ซึ่งมีสรรพคุณช่วยบำรุงร่างกาย บำรุงโลหิต แก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย และมีสรรพคุณโดดเด่นนั่นก็คือการใช้เป็นยาบำรุงกำลังและบำรุงกำหนัด โดยมักนิยมนำมาดองกับเหล้าไว้ดื่ม หรือที่เรียกว่า ยาดองม้ากระทืบโรง
ลักษณะของม้ากระทืบโรง
ต้นม้ากระทืบโรง จัดเป็นไม้พุ่มรอเลื้อย เป็นไม้เถาขนาดใหญ่มักเลื้อยเกาะไปตามพรรณไม้ชนิดอื่น มีความสูงได้ถึง 25 เมตร เปลือกมีสีน้ำตาลและสาก มีปุ่มขึ้นคล้ายๆ หนาม เนื้อไม้สีขาวและมีน้ำยางสีขาว เถามีรสเย็น ส่วนทั้งต้นจะมีรสขมเล็กน้อย มักพบเกาะเลื้อยอยู่ตามต้นไม้ขนาดใหญ่ในป่าดิบแล้งและป่าดิบเขา ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตัดเถาม้ากระทืบโรงประมาณ 1 คืบแล้วนำมาปักชำ
ใบม้ากระทืบโรง มีใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ ลักษณะของใบคล้ายรูปหอก หรือรูปไข่ หรือเป็นรูปขอบขนานแกมวงรี ก้านใบและผิวใบด้านล่าง รวมไปถึงฐานรองดอกอ่อนจะมีขน ใบกว้างประมาณ 7-9 เซติเมตร และยาวประมาณ 12-18 เซนติเมตร
ดอกม้ากระทืบโรง ออกดอกเป็นช่อ ลักษณะเป็นทรงกลมคล้ายผลออกเดี่ยวๆ ตามซอกใบ ดอกเป็นแบบแยกเพศอยู่ในช่อเดียวกัน ที่ฐานรองดอกเป็นรูปทรงกลม
ผลม้ากระทืบโรง ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกลม เปลือกผลสีเขียว ภายในผลเนื้อมีสีแดง
สรรพคุณของม้ากระทืบโรง
- เถามีรสเย็นขื่น ใช้ดองกับสุราหรือใช้ต้มดื่มช่วยบำรุงกำลัง หรือจะใช้เถาม้ากระทืบโรงที่ตากแห้งแล้วนำมาเข้าเครื่องยาผสมกับเปลือกต้นนางพญาเสือโคร่ง ลำต้นฮ่อสะพายควาย ตานเหลือง มะตันขอ จะค่าน ข้าว แก่นฝาง หลามดง หัวยาข้าวเย็น ไม้มะดูก และโด่ไม่รู้ลืม นำมาต้มน้ำดื่มเป็นยาบำรุงกำลัง แก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกายก็ได้เช่นกัน (เถา,ลำต้น,ทั้งต้น)
- ลำต้นม้ากระทืบโรง ใช้ผสมกับลำต้นคุย นำมาต้มดื่มใช้เป็นยาอายุวัฒนะ (ต้น)
- ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย (เถา,ทั้งต้น)
- สรรพคุณม้ากระทืบโรง ช่วยบำรุงร่างกาย (ต้น)ยาดองเหล้าม้ากระทืบโรง
- ช่วยทำให้เจริญอาหาร (ทั้งต้น)
- ช่วยบำรุงโลหิต ด้วยการใช้เถาต้มกับน้ำดื่มหรือใช้ดองกับเหล้าก็ได้ (เถา)
- สรรพคุณของม้ากระทืบโรง ช่วยแก้เลือดเสีย เลือดค้าง ซูบซีด (ต้น)
- ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ (เนื้อไม้)
- ช่วยแก้อาการปวดฟัน (เถา)
- ช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยขับน้ำย่อย ช่วยทำให้อาหารมีรส (เถา)
- ช่วยแก้ริดสีดวงทวาร (ทั้งต้น)
- ช่วยแก้น้ำเหลืองเสีย (เถา)
- ม้ากระทืบโรง สรรพคุณชวยแก้ประดงลม (เถา)
- ช่วยแก้ประดงเลือดที่ทำให้เป็นจุดห้อเลือด เป็นเม็ดตุ่มตามผิวกาย (เถา)
ขอขอบคุณ ที่มา : pg.pharm.su.ac.th ภาพประกอบอินเตอร์เน็ต
